در سال‌های اخیر باستان‌شناسان لیزرهایی را برای کشف سکونتگاه‌های باستانی که از دید عموم پنهان مانده‌ بودند، به کار گرفته‌اند. آن‌ها از طریق نوعی فناوری لیزری به نام «لیدار» (LiDAR) یا مخفف Light Detection and Ranging، در هر ثانیه ده‌ها هزار پالس لیزر را از هواپیماها یا هلی‌کوپترها پرتاب می‌کنند. این پرتوها می‌توانند به میان جنگل‌های انبوه نفوذ کنند و داده‌هایی را در اختیار محققان قرار دهند. دانشمندان با حذف دیجیتالی پوشش گیاهی، نقشه‌های سه‌بعدی را طراحی می‌کنند و ساختارهایی که توسط انسان ساخته شده‌اند، در زیر این نقشه‌ها آشکار می‌شوند. 

محققان صدها سازه را در مناطقی پیدا کرده‌اند که زمانی تصور می‌شد برای سکونت انسان‌ها بسیار نامناسب بوده است. نماهای هوایی به آن‌ها کمک می‌کند تا محدوده گسترش شهرها و روستاها را که پیش از فناوری لیدار نقشه‌برداری از آن‌ها برای باستان‌شناسان دشوار بوده است، تشخیص دهند. 

از شهری مربوط به قوم مایا تا دهکده‌های دورافتاده در اعماق آمازون در برزیل، شش تمدن ناشناخته زیر با استفاده از فناوری پیشرفته لیدار کشف شده‌اند.  

سازه‌های هرمی مایا در شبه جزیره یوکاتان

در حدود ۴۰ مایل در داخل پوشش گیاهی متراکم منطقه بوم‌شناختی بالامکو در شبه‌جزیره یوکاتان مکزیک، محققان بقایای یک شهر مایا را پیدا کردند. براساس سفال‌های کشف‌شده در این مکان،‌ مردم مایا احتمالاً بین سال‌های ۶۰۰ تا ۸۰۰ پس از میلاد و شاید قبل از آن در این شهر سکونت داشته‌اند. براساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۳،‌ بیش از ۱۲۳ هکتار از این منطقه مربوط به مرکز شهر شامل سازه‌های هرمی شکل،‌ میدان‌ها، ستون‌های سنگی و محراب‌ها بود. «ایوان اشپرایچ»، باستان‌شناس، می‌گوید که این شهر از نظر معماری واقعا عظیم بوده و حدس می‌زند که آنجا یک مرکز مهم سیاسی بوده است.  

دانشمندان تخمین می‌زنند که ۶ تا ۸ میلیون نفر از قوم مایا در سراسر قاره آمریکا زندگی می‌کنند. بنابراین،‌ فرهنگ مایا هرگز ناپدید نشده است،‌ اما اشپرایچ عقیده دارد که چنین یافته‌های باستان‌شناسی می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا بفهمند چه چیزی منجر به کاهش شدید جمعیتی آن‌ها شده است. 

تمدن ۲۰۰۰ ساله پنهان مایا در شمال گواتمالا

محققان با استفاده از پالس‌های لیزری، تمدن ۲۰۰۰ ساله مایا را در منطقه Mirador-Calakmul در شمال گواتمالا با نزدیک به ۱۰۰۰ مکان باستانی شناسایی کردند. 

آن‌ها از روی نقشه‌های توپوگرافی منطقه، مشخص کردند که این تمدن از بیش از ۴۱۷ شهر، شهرک و روستا تشکیل شده بوده و در ۶۵۰ مایل مربع گسترده بوده‌ است. دانشمندان یافته‌های خود را در سال ۲۰۲۲ در مجله Ancient Mesoamerica منتشر کردند. 

«ریچارد هنسن»‌، نویسنده اصلی این مطالعه به می‌گوید که طبق تحقیقات، مایاها اولین سیستم بزرگراهی در جهان را داشته‌اند.

حدود ۵۰۰ مکان مربوط به قوم‌های مایا و اولمک در مکزیک

در سال ۲۰۲۱ محققان مطالعه‌ای را منتشر کردند که در آن جزئیات نحوه استفاده از لیدار برای کشف ۴۷۸ مکان از آمریکای میانه با قدمتی حدود ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال،‌ توضیح داده شده است. این مکان‌ها در منطقه‌ای به مساحت ۳۲۸۰۰ مایل مربع در ایالت‌های تاباسکو و وراکروز مکزیک، یعنی جایی که تمدن‌های اولمک و مایا حضور داشته‌اند، گسترده بوده‌اند.

«تاکشی اینوماتا»،‌ انسان‌شناس از دانشگاه آریزونا که این مطالعه را انجام داده، در یک بیانیه مطبوعاتی اعلام کرد که تا چند سال قبل، مطالعه منطقه‌ای با این وسعت غیرقابل تصور بوده است. این یافته به باستان‌شناسان کمک می‌کند تا بتوانند این دو فرهنگ را به هم پیوند دهند. تاریخ ساخت و شباهت برخی سازه‌ها نشان می‌دهد که یک مکان در اولمک، الهام‌بخش برخی از بناهای مایا بوده است. 

۶۱۴۸۰ سازه ناشناخته پنهان در جنگل انبوه گواتمالا

در سال ۲۰۱۸، محققان توضیح دادند که چگونه از فناوری لیزر برای نقشه‌برداری از پتن در گواتمالا، یعنی جایی که زمانی مردم مایا در آن زندگی می‌کرده‌اند، استفاده کردند.

آن‌ها ۶۱۴۸۰ جاده گمشده، فونداسیون خانه‌،‌ استحکامات نظامی و گذرگاه‌های مرتفع را کشف کردند. قدمت همه آن‌ها به سال‌های ۶۵۰ و ۸۰۰ پس از میلاد در دوره کلاسیک متأخر بازمی‌گردد. محققان تخمین می‌زنند که ۱۱ میلیون نفر می‌توانستند در شهرهای به هم پیوسته زندگی کنند. 

۸۱ عملیات خاکی در عمق جنگل‌های آمازون

در منطقه ماتوگراسو برزیل، باستان‌شناسان با استفاده از لیدار و از طریق ۸۱ عملیات خاکی به شواهدی از ۲۴ مکان که شامل جاده‌های به هم پیوسته و دهکده‌های ساخته‌شده روی تپه‌ها می‌شد، دست یافتند. 

آن‌ها بر این باورند که این سازه‌ها ممکن است مربوط به تمدنی با بیش از یک میلیون نفر بین سال‌های ۱۲۵۰ تا ۱۵۰۰ میلادی باشد.

در سال ۲۰۱۸ «یوناس گرگوریو دو سوزا»، یکی از نویسندگان این مطالعات، به وال استریت ژورنال گفت که ممکن است صدها مکان دیگر در جنگل در رشته‌ای از سکونتگاه‌ها پنهان شده باشند.

او در مصاحبه‌ دیگری با واشنگتن پست عنوان کرد که اهالی این سکونتگاه‌ها، کشاورزی در مقیاس کوچک را با ترکیب گونه‌های درختی مفید تجربه می‌کرده‌اند.

تمدن باستانی گسترده‌ای که در بولیوی مدفون‌شده

در بولیوی کنونی، لیدار ویرانه‌های پنهان ۲۶ محل سکونتگاه بومی را نشان داد که ۱۱ مورد از آن‌ها اکتشافات جدید مربوط به ۶۰۰ سال پیش در جنگل‌های بارانی آمازون بودند.

محققان در مجله Nature عنوان کردند که این یافته‌ها، استدلال آن‌ها را درباره اینکه منطقه غربی آمازون در دوران ماقبل اسپانیایی پرجمعیت بوده، ثابت کرده است.

عده‌ای از اهالی تمدن کاراسابه، کانال‌ها، ساختمان‌های پلکانی و اهرام مخروطی ۷۲ فوتی را ساختند که مساحتی حدود ۱۷۰۰ مایل مربع را بین سال‌های ۵۰۰ تا ۱۴۰۰ پس از میلاد اشغال می‌کردند. نقشه‌های لیدار به محققان کمک کرد تا ببینند چگونه سکونتگاه‌های پراکنده در کنار هم قرار می‌گیرند. «هایکو پرومرز»، یکی از نویسندگان این مطالعه، عقیده دارد که شاید اهالی کاراسابه به دلیل کمبود بارندگی سکونتگاه‌ خود را ترک کرده باشند. او در سال ۲۰۲۲ در گفتگو با مجله Smithsonian عنوان کرد که خشکسالی‌های شدید در مناطق آمازون چندین‌بار در تاریخ رخ داده است.