نوشته و ویرایش شده توسط مجله به رنگ صبح
تری گلیسیرید یکی از رایج‌ترین انواع چربی در بدن است که در موادی غذایی همانند کره وجود دارد. هنگامی بدن به انرژی نیاز دارد، آن را از تری‌گلیسیرید فراهم می‌کند. بااین‌حال تری‌گلیسیرید اضافی می‌تواند گمان ابراز مشکلاتی همانند دعوا قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد. می‌دانید تری گلیسیرید نرمال چه مقدار است و چطور باید تری گلیسرید بدن خود را در محدود طبیعی نگه داریم؟ برای کسب اطلاعات زیاد تر در این باره تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
تری گلیسیرید چیست؟
تری‌گلیسیریدها از سه اسید چرب ساخته شده‌اند که توسط گلیسرول، نوعی قند ساده، به هم وصل خواهد شد. زیاد تر چربی‌های مصرفی ما (همانند کره) حاوی تری گلیسیرید می باشند. تری‌گلیسیرید همان‌چیزی است که در لایه بالایی سوپ جوجه سردشده دیده می‌بشود. این چنین کالری اضافه، الکل و قند در بدن به تری‌گلیسیرید تبدیل خواهد شد. کبد هم می‌تواند از کربوهیدرات‌ها تری‌گلیسیرید بسازد. وقتی که محصولات لبنی و گوشت مصرف می‌کنید، تری‌گلیسیرید از طریق روده جذب می‌بشود و با جریان خون به بافت چربی می‌رسد. بدن شما تری گلیسیرید را در سلول‌های چربی که همانند انباری در سراسر بدن شما وجود دارند، ذخیره می‌کند و وقتی که به تری‌گلیسیرید نیاز دارید، این ذخایر مصرف خواهد شد.
نقش تری‌گلیسیرید
تری گلیسیرید در حد طبیعی بد نیست و در واقع چند نقش حیاتی دارد که برای زنده‌ماندن ما الزامی‌اند. تری‌گلیسیرید می‌تواند به اسید چرب تبدیل بشود و چند کار انجام دهد از جمله:
- فراهم سوخت عضلات؛
- تشکیل گرمای بدن؛
- فراهم انرژی برای عملکردهای الزامی بدن.
تفاوت تری گلیسیرید با کلسترول
تری گلیسیرید و کلسترول هر دو لیپید می باشند با این تفاوت که تری‌گلیسیریدها چربی‌اند و کلسترول چربی نیست. کلسترول نوعی ماده مومی است که در کبد ساخته می‌بشود. بدن از کلسترول برای ساخت دیواره سلولی و پشتیبانی به سیستم عصبی منفعت گیری می‌کند. از طرفی کلسترول در گوارش و تشکیل هورمون هم نقش مهمی دارد.
آخرین مطالب
نحوه گردش تری‌گلیسیرید در خون
کلسترول خالص نمی‌تواند در خون حل بشود. به همین علت، کبد کلسترول را با تری‌گلیسیریدها و پروتئین‌هایی به‌نام لیپوپروتیئن‌ها بسته‌بندی می‌کند. لیپوپروتئین‌ها این ترکیب چربی را به سراسر بدن حمل می‌کنند.
لیپوپروتئین‌ها انواع مختلفی دارند، از جمله:
- لیپوپروتئین با تراکم زیاد کم یا وی.ال.دی.ال (VLDLs)؛
- لیپوپروتئین با تراکم بالا یا اچ.دی.ال (HDLs)؛
- لیپوپروتئین با تراکم پایین یا ال.دی.ال (LDL).
در واقع HDL کلسترل خوب است که به حذف کلسترول بد یا LDL از جریان خون پشتیبانی می‌کند. HDL زیاد گمان دعوا قلبی را افت می‌دهد، اما LDL زیاد جهت گرفتگی دیواره عروقی خونی می‌بشود و گمان دعوا قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. تری‌گلیسیرید و HDL طبق معمول رابطه معکوس دارند. یعنی هرچه تری‌گلیسیرید شما زیاد تر باشد، HDL شما کمتر است و هرچه HDL شما زیاد تر باشد، تری‌گلیسیرید شما کمتر است. بااین‌حال امکان پذیر تری‌گلیسیرید شما زیاد باشد، ولی HDL شما کم نباشد. مطابق تحقیقات، بدون درنظرگرفتن مقدار HDL، بالا بودن تری گلیسیرید عامل عرصه‌ساز بیماری قلبی است.
مقدار طبیعی تری گلیسیرید
مقدار تری گلیسیرید نرمال در بزرگ‌سالان کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. در افراد جوان بین ۱۰ تا ۱۹ سال، مقدار تری‌گلیسیرید طبیعی زیر ۹۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است.
مقدار تری گلیسیرید بالا در بزرگ‌سالان به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌بشود، از جمله:
- مرزی: ۱۵۰ تا ۱۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر؛
- بالا: ۲۰۰ تا ۴۹۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر؛
- زیاد بالا: زیاد تر از ۵۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر.
پزشک با دقت به ترکیب تری‌گلیسیرید و LDL و HDL، کلسترول کلی شما را تشخیص می‌دهد. اگر مقدار تری‌گلیسیرید و کلسترول LDL شما بالا و مقدار HDL شما پایین باشد، گمان دعوا قلبی و سکته مغزی در شما افزایش می‌یابد. تری‌گلیسیرید بالای ۱۵۰۰ زیاد زیاد است و امکان پذیر شکستن چربی‌های بدن متوقف بشود. این قضیه جهت افت حافظه، ورم کبد و طحال و درد معده می‌بشود.
علت تری گلیسیرید بالا
تری گلیسیرید بالا دلایل مختلفی دارد، از جمله:
عوامل عرصه‌ساز تری گلیسیرید بالا
برخی عوامل می‌توانند گمان تری‌گلیسیرید بالا را افزایش دهند، از جمله:
علائم تری گلیسیرید بالا
تری گلیسیرید بالا همانند کلسترول طبق معمول علائمی ندارد، اما اگر درمان نشود و بیماری قلبی داشته باشید، امکان پذیر یکی از عوارض جانبی آن حس خستگی باشد. به همین علت باید مرتب آزمایش پنل لیپید خون بدهید که آزمایش لیپید، پنل کلسترول یا پنل بیماری کرونری هم نامیده می‌بشود. برای افزایش دقت آزمایش باید ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید. برخی آزمایشگاه‌ها نیاز به ناشتایی ندارند و از انگشت شما خون می‌گیرند.
عوارض تری گلیسیرید بالا
تری گلیسیرید بالا گمان پانکراتیت را افزایش می‌دهد. این التهاب شدید و دردناک پانکراس می‌تواند زندگی شما را تهدید کند. مقدار تری‌گلیسیرید بالا گمان ابراز بیماری‌های قلبی‌عروقی را هم افزایش می‌دهد، از جمله:
- بیماری شریان کاروتید؛
- بیماری شریان کرونرو حمه قلبی؛
- سندرم متابولیک (ترکیبی از سختی خون بالا، دیابت و چاقی)؛
- بیماری شریان محیطی؛
- افت HDL؛
- افزایش LDL؛
- سکته مغزی.
آزمایش تری گلیسیرید
تری گلیسیرید بالا با افزایش سن زیاد تر مشکل‌ساز می‌بشود و پزشک انجام آزمایش پنل لیپید را زیاد تر پیشنهاد می‌کند.
- بزرگ‌سالان از ۲۰ تا ۴۰سالگی باید هر ۴ تا ۶ سال آزمایش کلسترول انجام بدهند. بااین‌حال اگر دیابت، سابقه خانوادگی کلسترول بالا و دیگر عوامل عرصه‌ساز بیماری قلبی را دارند، باید تعداد آزمایش‌ها زیاد تر بشود.
- مردان از ۴۵سالگی به بالا و زنان از سن ۵۵سالگی به بالا باید هر سال آزمایش دهند.
- اگر بیماری قلبی‌عروقی دارید یا داروهایی مصرف می‌کنید تا مقدار کلسترول یا تری‌گلیسیرید پایین بیاید، امکان پذیر پزشک دفعات بیشتری مقدار تری گلیسیرید شما را بازدید کند.
آزمایش تری گلیسیرید برای کودکان
کودکان هم باید آزمایش کلسترول و تری‌گلیسیرید بدهند. این آزمایش طبق معمول بین ۹ تا ۱۱سالگی و سپس در سنین بالاتر بین ۱۷ تا ۲۱سالگی انجام می‌بشود. اگر کودک سابقه خانوادگی کلسترول بالا، دعوا قلبی و سکته مغزی داشته باشد، امکان پذیر آزمایش در نزدیک به ۲سالگی انجام بشود.
درمان خانگی تری گلیسیرید بالای ۲۰۰
فهمیدن این که تری‌گلیسیرید شما بالا است، امکان پذیر ازردهکننده باشد. اما می‌توانید برای افت تری گلیسیرید کارهای بسیاری انجام دهید. تحول سبک زندگی مزایا چشمگیری دارد از جمله:
- فعالیت جسمی زیاد تر: ورزش می‌تواند تأثیر بسیاری بر مقدار تری‌گلیسیرید داشته باشد. پیشنهاد می‌بشود که همه افراد ۵ بار در هفته و حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنند. اگر نمی‌توانید، به‌آرامی اغاز کنید. با سه بار پیاده‌روی سریع در هفته اغاز کنید و آن را افزایش دهید.
- افت وزن: اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، مقداری آن را افت دهید و وزن ایدئال را نگه داری کنید. ورزش می‌تواند به شما پشتیبانی کند، اما روی رژیم غذایی تمرکز کنید. راز این کار مصرف کالری کمتر است. روی رژیم غذایی شامل میوه، سبزیجات، پروتئین‌های حبوبات و محصولات لبنی کم‌چرب تمرکز کنید. حذف غذاهای شیرین همانند نوشابه می‌تواند به شما پشتیبانی کند.
- انتخاب چربی بهتر: زیاد تر به چربی‌های مصرفی دقت کنید. غذاهای حاوی چربی‌های ناسالم (همانند گوشت، کره و پنیر)، چربی‌های ترانس (درون غذاهای فراوری‌شده و مارگارین) و کلسترول را کمتر کنید. زیاد تر از چربی‌های غیراشباع حاضر در روغن زیتون، آجیل و برخی ماهی‌ها منفعت گیری کنید. اگر جستوجو قاتل تری گلیسیرید هستید، جواب قطعی اشکار نمی‌کنید اما مصرف ماهی‌های حاوی امگا ۳ همانند ماهی تن، سالمون و ساردین برای افت تری‌گلیسیرید مناسب است.
- نوشیدن آب زیاد: شکر و فروکتوز حاضر در برخی نوشیدنی‌ها می‌توانند تری‌گلیسیرید را بالا ببرند. آب دردسترس‌ترین و ارزان‌ترین نوشیدنی برای از بین بردن تشنگی است. اگر می‌خواهید آن را طعم‌دار کنید، مقداری لیمو درون آب بچکانید. این چنین به‌جای شیرین‌کردن چای با شکر از گل‌ها و ادویه‌ها منفعت گیری کنید.
- دقت به حجم غذا: حجم زیاد وعده غذایی می‌تواند تری گلیسیرید و گمان دعوا قلبی را افزایش دهد. حجم قولهای غذایی‌تان را کمتر کنید و آن را آهسته‌تر میل کنید.
- حذف‌نکردن وعده غذایی: امکان پذیر زیاد پرمشغله باشید یا فکر کنید با حذف وعده غذایی وزن کم می‌کنید. اما مشکل اینجاست که در وعده بعدی با گرسنگی زیاد امکان پذیر هر چیزی بخورید یا حجم غذایتان زیاد تر بشود و مقدار تری‌گلیسیرید شما را افزایش دهد. به این علت از خوردن صبحانه، ناهار و شام لذت ببرید و از بین قولهایی همانند آجیل، میوه، هویج و غلات منفعت گیری کنید.
- ترک الکل و سیگار: حتی مقدار مقداری الکل و سیگار می‌تواند تری گلیسیرید را بالا ببرد. مصرف آنها را متوقف کنید.
داروهای مناسب تری‌گلیسیرید بالا
افراد مبتلا به بیماری قلبی برای افت تری گلیسیرید به دارو نیاز دارند، از جمله:
- فیبرات‌ها: افت تری‌گلیسیرید و کلسترول بالا؛
- روغن ماهی: حاوی امگا ۳ یا دانه کتان؛
- نیاسین (نیکوتینیک اسید): افت تری گلیسیرید تا ۵۰درصد؛
- استاتین‌ها: افت ۲۰ تا ۴۰درصد افت تری‌گلیسیرید؛
- بمپدوئیدک اسید: افت تری‌گلیسیرید تا ۱۵درصد؛
- کورکومین: عصاره زردچوبه می‌تواند ظرف یک ماه به افت تری گلیسیرید پشتیبانی کند؛
- صمغ گوگول (Guggul): صمغ این درخت صدها سال به‌گفتن داروی آیورودا منفعت گیری شده است. مطابق برخی تحقیقات، این ماده می‌تواند به افت تری‌گلیسیرید پشتیبانی کند، اما برخی دیگر این نوشته را قبول نمی‌کنند. مصرف مکمل‌های گوگول در برخی افراد جهت مشکلات کبدی می‌بشود.
برای افت تری گلیسیرید چه بخوریم
رژیم غذایی سالم می‌تواند به افت مقدار تری‌گلیسیرید پشتیبانی کند. مصرف غذاهای چرب و قندی را محدود کنید و غلات، میوه‌ها، سبزیجات و ماهی‌های چرب را زیاد تر مصرف کنید. برخی از غذاهایی که به افت تری گلیسیرید پشتیبانی می‌کنند، عبارت‌اند از:
غذاهای زیان اور برای تری گلیسیرید بالا
مصرف غذاهایی با چربی و قند زیاد باید محدود بشود، از جمله:
- شیرینی و کلوچه؛
- آب‌نبات؛
- نوشابه؛
- بستنی؛
- نوشیدنی‌های ورزشی و انرژی‌زا؛
- آب‌میوه‌هایی با قند زیاد؛
- کره؛
- گوشت قرمز؛
- غذاهای سرخ‌شده؛
- شیر کامل و شیر ۲درصد؛
- قرص شکر؛
- برنج سفید؛
- آرد سفید؛
- سبزیجات نشاسته‌دار همانند سیب‌زمینی؛
- غذاهای بسته‌بندی‌شده حاوی شربت ذرت با فروکتوز بالا.
پیشگیری از تری‌گلیسیرید بالا
تحول رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند تری گلیسیرید را افت دهد. برای نگه داری تری‌گلیسیرید و کلسترول کلی در محدوده نرمال بهتر است چند کار انجام دهید، از جمله:
- حداقل ۳۰ دقیقه در روز فعالیت جسمی داشته باشید؛
- با افت مصرف چربی‌های غیرسالم و قندهای ساده و مصرف زیاد تر فیبر رژیم سالم قلب بگیرید؛
- سختی خون بالا و دیابت را مهار کنید؛
- مصرف الکل را متوقف کنید؛
- خواب کافی داشته باشید؛
- وزنتان را افت دهید و وزن ایدئالتان را نگه داری کنید؛
- استرس را مهار کنید؛
- مصرف تنباکو را متوقف کنید.
شما بگویید
شما چه چیزهایی درمورد تری گلیسیرید بالا می‌دانید؟ آیا به این عارضه مبتلا بوده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید توانایی و نظرتان را در تکه ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این نوشته را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
دسته بندی مطالب
