عطرها یکی از بهترین و قدرتمندترین یادآورهای روزهای قبل‌اند. به گمان زیاد چندین دفعه برایتان اتفاق افتاده که در حال انجام کارهای روزمره، یک دفعه با استشمام عطر و بویی خاص خاطرات شیرین یا تلخی برایتان تداعی بشود. در مبحث روانشناسی عطر محققان ربط بین بوها و احساسات افراد را بازدید کرده‌اند و به نتایج جالبی رسیده‌اند. هرآنچه ملزوم است درمورد روانشناسی بوی عطر بدانید، در این مقاله خواهید خواند. با ما همراه باشید.

روانشناسی عطر چیست؟

روانشناسی عطر یکی از پرطرف‌دارترین حوزه‌های روان‌شناسی است و پژوهش‌های تعداد بسیاری در خصوص آن انجام شده‌اند. در این حوزه، محققان با تکیه بر علم عطرشناسی تأثیر عطرها بر احساسات و روان افراد را بازدید کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که هر رایحه تأثیر منحصربه‌فردی بر حافظه، حرکت، خلق‌وخو و حتی مزاج افراد دارد.

گرچه هریک از حواس پنج‌گانه ما در یادآوری و بازسازی خاطرات نقش دارند، حس بویایی با اهمیت ترین آنهاست. مطابق پژوهشی که دکتر سیلویا آلوا با گفتن «بوها و احساسات» انجام داد، افراد ۳۵درصد از آنچه را می‌بویند، برای می‌آورند. این در حالی است که فقط ۵درصد چیزهایی را که دیده‌اند به یاد می‌آورند. این پژوهش حاکی از نقش بسزای عطر و بوها در تداعی احساسات و خاطرات گوناگون ماست. قوت عطر و بو به‌ حدی است که حتی نوزاد تازه‌‌متولدشده بوی مادرش را به‌خوبی می‌شناسد و بلافاصله بعد از تولد مشتاق قرارگرفتن در بغل امن و بوی عطر مادر است.

تاریخچه روانشناسی عطر

مارسل پروست، نویسنده فرانسوی معروف، اولین کسی می بود که به تأثیر عطر و بو بر حافظه پی برد. پروست با استشمام بوی مادلن (نوعی شیرینی فرانسوی که در کنار چای سرو می‌بشود) اغاز به نوشتن کرد و صدها صفحه خاطره نوشت. آن زمان پروست نمی‌دانست این کار او آغازگر حوزه جدیدی از روان‌شناسی است. به همین علت است که در تعداد بسیاری از منبع های از روانشناسی عطر به‌گفتن «تاثییر پروست» نیز یاد می‌کنند. تاثییر پروست اصطلاحی است که برای توصیف حافظه غیرارادی ناشی از بویایی به کار می‌رود.

چرا عطرها تداعی‌گر خاطرات‌اند؟

اکنون بیایید مقداری علمی‌تر به قضیه نگاه کنیم! پژوهش منتشرشده در مجله علوم اعصاب بیانگر رابطه پیچیده بین رایحه و حافظه است. محققان در این پژوهش دریافتند که سیستم بویایی مستقیما با سیستم لیمبیک (مرکز عاطفی مغز) در ربط است. منظور از ربط این است که عطر و بوها در زنده‌کرده خاطرات و احساسات زیاد پرقدرت از نشانه‌های دیداری یا شنیداری می باشند.

آمیگدال و هیپوکامپ دو قسمت مهم مغزند که داخل سیستم لیمبیک قرار گرفته‌اند. آمیگدال ماموریت پردازش اطلاعات حواس گوناگون را بر مسئولیت دارد و هیپوکامپ مسئول ذخیره خاطرات رویدادهای خاص زندگی افراد است. هنگامی بوی خاصی به مشامتان می‌رسد، گیرنده‌های بینی سیگنال‌هایی به پیاز بویایی مغز می‌فرستند. سپس این سیگنال‌ها از طریق آمیگدال و هیپوکامپ با خاطرات ثبت‌شده تطبیق داده خواهد شد و خاطرات و احساسات مرتبط را تداعی می‌کنند.

کاربرد روانشناسی عطر در حوزه‌های گوناگون

۱. روانشناسی عطر و بهبود خلق‌وخو

ازآنجایی‌که استشمام یک رایحه دلپذیر علتمرور خاطرات یا تشکیل احساسات مثبت می‌بشود، برای بهبود خلق‌وخو هم زیاد سودمند است. عکس العمل مغز به برخی بوها علتترشح هورمون‌های حس خوب (همانند سروتونین) می‌بشود. به همین علت است که برخی بوها برای افت استرس و بهبود خلق‌وخو مفیدند. پرطرف‌داربودن آروماتراپی یا همان رایحه‌درمانی هم تأییدکننده نقش بوهای خاص در بهبود خلق‌وخوی افراد است. مطابق برخی پژوهش‌ها، رایحه‌درمانی یکی از بهترین و راحت‌ترین کارها برای تحکیم سلامت ذهن است.

۲. روانشناسی عطر و احساسات

گفتیم که هر عطر و بویی تأثیری بی همتا دارد؛ برای مثال بوی مرکبات انرژی‌قسمت است و برخی بوها همانند بوی اسطوخودوس اسایش‌قسمت‌اند. سیستم بویایی ربط زیاد نزدیکی با قسمت احساسی مغز دارد و هر بویی را به احساسی متفاوت پیوند می‌زند. عطرسازان هم از این ربط نزدیک نهایت منفعت گیری را می‌کنند و عطرهایی با اهداف متفاوت خلق می‌کنند؛ از انتقال حس سرزندگی و اسایش گرفته تا میل به قوت و جذابیت.

۳. روانشناسی عطر و شخصیت افراد

ما اطرافیانمان را با بویی که خواهند داد قضاوت می‌کنیم. به گمان زیاد چندین دفعه برایتان اتفاق افتاده که زمان ملاقات دوستان یا همکارانتان، با استشمام عطرشان آنها را در ذهنتان تحسین کنید یا بر عکس، بوی عطر آنها به‌نظرتان زننده و تند بیاید. متأسفانه یا خوشبختانه این تأثیر کاملا غیرارادی است. به‌طبع عطری که خودمان می‌زنیم هم بازتابی از شخصیت ماست و علتمی‌بشود دیگران ما را بر پایه آن قضاوت کنند.

حقیقت این است که عطرها تأثیر بسیار‌ای بر ارتباطات افراد دارند و هر عطر بیانگر ویژگی‌های شخصیتی بی همتا است؛ برای مثال طبق معمول افرادی که رایحه‌های گلی را می‌پسندند، افرادی مهربان و آرام‌اند، افرادی که از عطرهایی با نوت چوبی منفعت گیری می‌کنند، اعتمادبه‌نفس بسیاری دارند و زیاد قوی به نظر می‌رسند و افرادی که عطرهای میوه‌ای می‌زنند پویا و خلاق‌اند. تکه دلنشین ماجرا اینجاست که عطر و بوی ما قبل از این که خودمان سخن بزنیم، شخصیتمان را برملا می‌کنند.

سخن پایانی

در این مقاله، درمورد روانشناسی بو و تأثیر آن بر حافظه و احساسات و خلق‌وخو گفتیم. عطرها احساسات و خاطرات تلخ و شیرین ما را تداعی می‌کنند، بر روابط و رفتارمان تاثییر می‌گذارند و شخصیت و ویژگی‌های بارزمان را برای دیگران آشکار می‌کنند. دلنشین است بدانید که مغز ما طوری طبقه‌بندی شده که عطروبوهای گوناگون را با معنی و تأثیری بی همتا مرتبط می‌کند و دلنشین‌تر این که تأثیر عطر و بوها در افراد گوناگون کاملا متفاوت است؛ همان عطر و بویی که احساسات نشاط‌قسمت ما را تداعی می‌کند امکان پذیر برای فرد دیگر یادآور خاطرات تلخ و احساسات منفی باشد.

نظرتان درمورد روانشناسی عطرها چیست؟ اگر مسئله‌ای را از قلم انداخته‌ایم، آن را با ما در بین بگذارید. خواندن نظرات و ازمایش ها مورد قیمت شما مایه افتخار و خوشحالی ماست.

دیگر منبع های: psychologytoday

در افسردگی غم به لایه‌های عمیق زندگی نفوذ کرده و اختلالاتی در احساسات و حرکت شما به‌وجود می‌آورد. اگر حس افسردگی دارید، حتما با پشتیبانی یک روانشناس متخصص مشکل را ریشه‌یابی کنید و برای حل آن راهکار بگیرید.برای ربط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.