اولین بار است که دانشمندان توانسته‌اند سلول های بنیادی خون انسان را در آزمایشگاه رشد بدهند. نتایج این پژوهش پیشرفتی دیدنی در درمان سرطان محسوب می‌بشود و می‌تواند نحوه درمان برخی انواع سرطان را بهبود دهد.

سلول های بنیادی می‌توانند راهی برای درمان سرطان باشند

به گزارش «نیوساینتیست»، دانشمندان موفق به ساخت سلول‌های بنیادین خون انسان در آزمایشگاه شده‌اند. به حرف های آن‌ها، سلول‌های ساخته‌شده تا بحال فقط روی موش‌ها آزمایش شده‌اند؛ بااین‌حال هنگامی که این سلول‌ها به موش‌ها تزریق شدند، به‌طور مؤثری به «سلول‌های مغز استخوان عملکردی» تبدیل شده‌اند و سطوح شبیهی از کارایی را همانند آنچه زمان پیوند سلول‌های خون بند ناف دیده می‌بشود، نشان داده‌اند.

مطالعات نشان داده‌اند درمان سرطان‌هایی همانند سرطان خون (Leukemia) و لنفوم (lymphoma) از طریق پرتودرمانی و شیمی‌درمانی می‌تواند سلول‌های خون‌ساز در مغز استخوان را از بین ببرد اما به حرف های دانشمندان، با پیوند سلول‌های بنیادی، سلول‌های مغز استخوان و سلول‌های خونی سالم می‌توانند مجدد رشد کنند.

تا بحال موارد تعداد بسیاری از درمان بیماری‌ها ازجمله سرطان، به‌وسیله سلول‌های بنیادین بند ناف گزارش شده است. اگرچه بندناف منبع غنی از سلول‌های بنیادی محسوب می‌بشود، درمان با پشتیبانی آن، با ۲ مشکل روبه رو است: تعداد موارد اهدای بند ناف محدود است و امکان پذیر بدن فرد گیرنده پیوند را رد کند.

روش تازه به محققان اجازه می‌دهد سلول‌های بنیادی را از خود بیمار تشکیل کنند؛ در این روش، مشکلات فراهم سلول‌های بنیادی رفع می‌بشود و خطر رد شدن پیوند توسط بدن بیمار افت می‌یابد.

رشد سلول‌های بنیادی خون انسان در آزمایشگاه

در این پژوهش، دانشمندان ابتدا سلول‌های خونی یا پوستی انسان را از طریق فرایندی به نام «برنامه‌ریزی مجدد»، به سلول‌های بنیادی پرتوان تبدیل کردند. «اندرو الفنتی»، دانشمند مؤسسه تحقیقاتی کودکان مرداک (MCRI) در ملبورن و یکی از پژوهشگران این مطالعه، می‌گوید:

«این [روش] شامل فعال‌کردن موقتی ۴ ژن است که تبدیل برگشت سلول‌های بیمار به مرحله اولیه گسترش می‌بشود؛ مرحله‌ای که می‌توانند به هر نوع سلولی در بدن تبدیل شوند.»

مرحله دوم نیز شامل تبدیل سلول‌های پرتوان به سلول های بنیادی خونی است: «ما ابتدا هزاران توپ کوچک شناور از سلول‌ها با چندصد سلول در هر توپ تشکیل می‌کنیم سپس آن‌ها را هدایت می‌کنیم تا به‌صورت متوالی از حالت سلول‌های بنیادی به رگ‌های خونی سپس به سلول‌های خونی تبدیل شوند. این فرایند که «اختلاف» نامیده می‌بشود، نزدیک به ۲ هفته طول می‌کشد و طی آن، میلیون‌ها سلول خونی تشکیل می‌بشود.»

در این پژوهش، سلول‌های ساخته‌شده به موش‌هایی که سیستم ایمنی نداشتند، تزریق شد و در ۵۰ درصد موارد، این سلول‌ها به سلول‌های مغز استخوان عملکردی تبدیل شدند. به حرف های الفنتی، این اتفاق به این معناست که سلول‌های ساخته‌شده همانند سلول‌هایی که مغز استخوان سالم انسان تشکیل می‌کند، می‌توانند اکسیژن را حمل کرده و با عفونت‌ها مبارزه کنند:

«این توانایی منحصربه‌فردی در تشکیل انواع سلول‌های خونی برای زمان طویل محسوب می‌بشود که سلول‌ها [ساخته‌شده] را سلول های بنیادی خون تعریف می‌کند.»

درمان سرطان با پشتیبانی سلول‌های بنیادی

دکتر «عباس شفیعی» از دانشگاه کوئینزلند در بریزبن می‌گوید این مطالعه «پیشرفتی شگرف» به‌سوی درمان‌های تازه برای سرطان خون محسوب می‌بشود: «این کار قبلاً انجام نشده می بود و پتانسیل بسیاری برای آینده دارد.»

به حرف های شفیعی، اگرچه این مطالعه نتایج قابل‌توجهی داشته، برای منفعت گیری از این روش در کلینیک‌ها باید بعد از پایان آزمایش‌های حیوانی، تحقیقات بسیاری نیز روی انسان‌ها انجام بشود.

این چنین دکتر «سایمون کان» از دانشگاه فلیندرز در آدلاید، استرالیا، می‌گوید مزیت کلیدی این روش عبارت از این که می‌توان آن را «منبعی تقریباً بی‌آخر» از سلول‌های بنیادی خون در نظر گرفت. بااین‌حال به حرف های او، این کار بر پایه سلول‌های خونی یا پوستی انجام شده است و نرخ پیروزی و تنوع سلول‌های خونی بستگی به نوع سلول اولیه دارد:

«این کار مشخص می کند [این روش] درمان حتی در مرحله پیش‌بالینی روی موش‌ها نیز نتایج یکسانی ندارد و باید پیش از هر گونه آزمایش بالینی روی بیماران انسانی، رفع بشود.»

به‌طورکلی، ساخت سلول‌های بنیادی در آزمایشگاه قدم مهمی به‌سوی بهبود درمان سرطان است اما هم چنان راه بسیاری برای تبدیل به روش درمانی بالینی در پیش دارد.